Mühendislik Terminolojisi

-TERMİNOLOJİ-

Teknik ve bilimsel makalelerde, yazılarda ve nadiren de olsa günlük yaşamınızda duyduğunuz mühendislik ve teknik terimlerin tanımlarını derlediğim Mühendislik terminolojisini sizlerle paylaşmak istiyorum. Kavramların ve tanımların tam anlaşılmadan öğrenilmesine imkân yoktur. Tanımını bildiğiniz bir şeyi gerçekten ne kadar iyi biliyorsunuz?

Bu terminolojide daha önce duyduğunuz, belki de anlamını bildiğinizi sandığınız terimlere rastlayacağınıza sizi temin ederim.

            Tanımlarıma öncelikle, mühendis terimiyle başlamak istiyorum. Mühendis, Arapça kökenli bir sözcük olup, dilimize Osmanlı döneminde girdiği düşünülmektedir. Önden eklemeli bir dil olan Arapçada geometri anlamına gelen “hendese” nin  önüne “mü-” ekinin gelmesiyle vücut bulmuş halidir. Yani, şekillerle uğraşan,makine tasarlayan, bina yapan kişilere verilmiştir bir ünvandır. Modern dünyanın ihtiyaçlarının artması sonucu, gıda,tarım, elektrik,elektronik, metalurji,malzeme,fizik,kimya mühendisleride geniş bir yelpaze oluşturacak şekilde ortaya çıkmışlardır. Günümüz tanımında ise, mühendis, bilimsel gerçeklikleri ve buluşları, teknisyen, tekniker ve işçiler ile uygulamaya döken, insanlığın yararına sunan, dalında iyi eğitim almış kişi olarak geçer.

           

·        Mühendislik Terminolojisi

Bu bölümde, teknik terimlere yer verdim. Terimlerin anlamlarını TDK sözlüğünden değil, bilimsel kaynaklardan ve kendi birikimimden derledim. Yanlarına da fiziksel sembollerini ekledim. Şu anlık sadece aklıma gelenleri ve yazılarımda kullandıklarımı yazdım. Zaman ile ekleme yapacağım. Sizlerden de geri dönüş olursa, terim ekleyebilirim.

Skaler: Rakamsal büyüklük. Yön ve birimden bağımsız büyüklüktür.

Vektörel: Rakamsal büyüklüğün yönü ve biriminin de tanımlandığı büyüklüktür.

Hız (V): Birim zamanda alınan yoldur.

İvme (a): Hızın birim zamandaki değişim oranıdır.

Kuvvet (F): Bir cisme etkidiğinde ölçümlenebilen vektörel bir niceliktir.

Moment (M): Kuvvetin, belirli bir yarıçapta döndürme etkisidir.

Enerji (E): İş yapabilme kabiliyeti olarak tanımlanan enerjiyi hemen hemen her ilkokulu bitirmiş kişi bilir. Enerjinin çok genel olarak kullanılan ve öğretilen bu tanımı doğru olmasına karşın, yeterli değildir. Enerji, depolanabilen, birbirine dönüşebilen, vardan yok, yoktan var edilemeyen, bir kuvvete karşı koymakta harcanabilen veya başka bir fiziksel/kimyasal yolla üretilebilen bir niceliktir. Skaler bir niceliktir.

İş (W) (Fizik): Bir kuvvete karşı harcanan enerjidir.

Güç (P): Birim zamanda yapılan iştir.

Verim (n): Verilen enerjiye karşı alınan iştir. Sistemin performansı olarakta tanımlanabilir.

Prototip: İlk üretilen örnektir.

Silindir: Motor bloğu içerisinde pistona yataklık eden, yakıt ile havanın,karışma ve yanma odasıdır.

Piston: Silindir içerisinde sınırları arasında serbestçe harekete edebilen, yakıt-hava karışımını sıkıştıran ve patlama sonucu oluşan gücü krank miline aktaran parçadır.

Krank mili: patlama sonucu oluşan güçle salınım yapan pistonlardan gelen gücü, mekanik işe çeviren parçadır.

Emme: Motor içine hava çekilme evresidir.

Sıkıştırma: Yakıt-Hava karışımının sıkıştırılma evresidir.

Ateşleme: Sıkıştırılan karışımın bir buji yardımıyla ateşlenmesidir.

Egzost: Yanmış sıcak gazların, ortamdan uzaklaştırılmasıdır.

Enjektör: Yakıtı, yüksek basınç ile silindir içerisine püskürten parçadır.

Kompresör: Sıkıştırma veya pompalama işini yapan makinedir.

Buji: Yakıt-Hava karışımını, elektrik enerjisi ile ateşleyen parçadır

Atalet: Moment ile aynı anlama gelmektedir.

Salınım: Belirli bir yarıçapta veya sınırlar arasında, periyodik hareket yapmaktadır.

Periyodik: Düzenli olarak tekrar eden.

Frekans: Birim zamanda tekrarlama sayısıdır

RPM (Revolution per minute): Dakikadaki tur/devir sayısıdır.

Radyatör: Isı transferinin hızlandırılması gereken yerlerde kullanılan, çok kanatlı ve toplam yüzey alanı çok büyük parçalardır. Tesisata sahiptirler ve içlerinden akışkan geçerken, soğur veya ısınır.

Yakıt: Yandığı zaman yüksek ısı veren, fazlaca enerji açığa çıkaran malzemelere denir.

Turbo: Motorun gücünü arttırmak adına, yanmayı güçlendirmek için silindir içerisine fazla hava çeken aparattır. Bir nevi kompresördür.

Şimdilik aklıma gelenler bunlar.

Eğer ilaveleriniz olursa, mutlaka bana ulaşınız.

E-Posta : okang92@gmail.com

Okan Gençoğlu

Malzeme Bilimi ve 
Mühendisliği Öğrencisi